Benin – Join For Water is actief in Grand Popo, een gemeente in het zuiden die zowat een derde van de mangrovegebieden van Benin herbergt, net als waardevolle wetlands. Om die te beschermen speelt onze partner Eco-Bénin in op de lokale culturele en religieuze gebruiken.
Grand Popo ligt in het reservaat van Bouche du Roy, dat behoort tot het RAMSAR 1017-gebied, een internationaal erkend waardevol en te beschermen gebied.*
Zware druk op de beschermde zones
Benin ratificeerde alle internationale verdragen die deze mangroves en wetlands moeten beschermen. Maar ondanks de vele maatregelen staan de wetlands en mangroves in het reservaat zwaar onder druk. De bevolkingstoename leidt tot een hogere vraag naar de diensten die de ze leveren, zoals voedsel, water en hout. Gevolg: mangrovebomen worden massaal gekapt voor brandhout, er worden geulen gemaakt om de visvangst te verbeteren, houten constructies voor de visvangst zorgen voor dichtslibbing, er komen meer woningen…
Deze ingrepen doen het aanbod aan hout en voedsel zoals vis en krabben dalen, ze veroorzaken een stijging van het waterpeil in de lagune die dan weer leidt tot aantasting van de vegetatie… De lokale bevolking ziet haar inkomen dalen en krijgt te maken met watervervuiling.
De situatie wordt alleen maar erger door een gebrek aan
- kaders voor sociale dialoog en burgercontrole;
- kennis over ecosysteemdiensten en de rechten en plichten rond waterbronnen;
- inzet van lokale belanghebbenden voor een goed beheer van natuurlijke hulpbronnen.
De culturele ecosysteemdienst brengt redding

Een belangrijke dienst van watergebonden ecosytemen, naast bijvoorbeeld voedsel- en watervoorziening is de culturele dienst. Recreatie valt daaronder, maar ook spirituele beleving. En daar ligt voor dit gebied een deel van de oplossing.
Sinds 2015 al boekt Eco-Bénin opmerkelijke successen in een aantal kwetsbare gebieden, zoals de mangrovezones van het reservaat. Eco-Bénin speelt namelijk in op een goed georganiseerd ritueel van de lokale gemeenschappen om natuurlijke ecosystemen te beschermen door ze onder het wakend oog te plaatsen van de Zangbeto godheid, ook wel bekend als de ‘nachtbewaker’. Bepaalde zones worden gesacraliseerd, als heilige plekken aangeduid en dat zorgt voor extra bescherming.
In het reservaat Bouche du Roy zijn op tien jaar tijd negen locaties gesacraliseerd, met een oppervlakte van 500 hectare mangroven onder de bescherming van de Zangbéto-godheid. Er zijn geen overtredingen gemeld op deze locaties.
Iedereen is betrokken
Join For Water ondersteunt Eco-Bénin om de werkwijze bij het sacralisatieproces te ondersteunen en te verbeteren. In 2024 organiseerde Eco-Bénin samen met Louvain Coopération werksessies voor lokaal gekozen vertegenwoordigers, religieuze leiders, invloedrijke groepen en beheerders van het reservaat. Zo verhoogt de betrokkenheid en de samenwerking van alle partijen. Het proces om een gebied als sacraal of heilig te verklaren omvat meerdere stappen, die werden geanalyseerd en verbeterd. Sensibilisering en vorming zorgen voor inzicht in het belang van bescherming, die hand in hand kan gaan met beleving van een cultus.
Dankzij deze bijeenkomsten werden met inspraak van iedereen ook nieuwe locaties aangewezen die in aanmerking komen voor sacraal gebruik. En alle betrokkenen engageren zich om werk te maken van de bescherming.
Tijdens deze bijeenkomsten konden verschillende instanties ook ervaringen uitwisselen: “Wat we hier hebben gehoord, stimuleert ons om alle mangrovegebieden in het reservaat heilig te maken”, aldus Maximilien Agnidozan, hoogwaardigheidsbekleder van de Zangbéto-cultus.
De werksessies sloten af met een selectie van 30 potentiële nieuwe sacralisatieplaatsen, waarvan zowat de helft effectief als heilige plek zal erkend worden.
* Lees ook Gedragsverandering voor beheer mangroves | Join For Water