Haïti – In Haïti valt gemiddeld 1400 mm regen per jaar, maar er zitten behoorlijk wat schommelingen op. Sommige streken krijgen meer of net minder regen, en ook de periodes waarin de regen valt verschillen sterk. De hoeveelheid water voldoet niet aan de menselijke behoeften en aan die van de ecosystemen.
Met een waterbeschikbaarheid van ongeveer 1.100 m³ per persoon per jaar wordt Haïti beschouwd als een land met waterstress. Voorspellingen voor 2050, met een verwacht bevolkingsaantal voor Haïti van ongeveer 20 miljoen inwoners, geven aan dat de beschikbare hoeveelheid water per persoon zal dalen tot 700m³/jaar, als de hoeveelheid hernieuwbaar water constant blijft. Het land zou tegen dan met een ernstig watertekort te kampen krijgen.
‘Water’ vormt dus een cruciaal probleem in Haïti, nu de klimaatverandering in het land al duidelijk voelbaar is. Dat is vooral zo in het noordwestelijke departement, waar jaarlijks gemiddeld slechts zo’n 800 mm neerslag valt.
Honoré Misselet is een landbouwer uit Poste Métier in het stroomgebied van de Moustiques, in het noordwesten. Hij is al enkele jaren lid van de Vereniging voor irrigatie van het stroombekken Moustiques en sinds 2018 zetelt hij ook in het bestuur. In de grote vlakte van Moustiques teelt Honoré, net zoals de meeste boeren, een brede waaier aan voedselgewassen waaronder bakbananen, bonen, maïs, knolgewassen,… Op de vraag of de klimaatverandering een effect heeft op zijn activiteiten, antwoordt mijnheer Misselet zonder aarzelen ‘ja’. Sinds enkele jaren stelt hij een stijging van de temperatuur vast, samen met langere en frequentere droogteperiodes. Tweemaal per jaar maïs oogsten is moeilijk geworden. “Intelligent” planten is nu de boodschap, om de regenval maximaal te benutten. En variëteiten die nu geplant worden zijn beter bestand tegen minder neerslag.
De regen zo lang mogelijk vasthouden
Om de boeren in de vlakte van de Moustiques bij te staan, graven Join For Water en zijn partner ODRINO waterputten en versterken ze de bestaande aarden irrigatiekanalen met beton. De aanleg van verharde kanalen voorkomt dat water te snel in de bodem infiltreert. Het water komt ook sneller op de percelen terecht waardoor er minder verloren gaat. Join For Water ontvangt voor deze werken financiële steun van onder meer de provincie Vlaams-Brabant.
Honoré Misselet is tevreden met deze ondersteuning van ODRINO en Join For Water, want water is nu eenmaal het grootste probleem voor de boeren. De belangrijkste uitdaging bestaat er in de regen zo lang mogelijk vast te houden in de oppervlaktewateren of in de ondergrondse reservoirs. Daarom zou hij ook de aanleg van een kunstmatig meertje in de heuvels nuttig vinden. Als dat dicht bij de geïrrigeerde perimeter ligt, is een vlotte toegang tot water binnen handbereik.
Deze oplossing moet op lange termijn beter bestudeerd worden, want op dit moment is het putwater in het gebied al onderhevig aan verzilting. Dit verschijnsel is wellicht het gevolg van een overmatige exploitatie van de grondwaterlagen. Het zoute zeewater kan daardoor gemakkelijk binnendringen in de ondergrondse waterlaag en verontreinigt zo de zoetwatervoorraden, waardoor het opgepompte water zelfs ongeschikt wordt voor consumptie. Dit fenomeen zal in de toekomst door de verdere stijging van de zeespiegel waarschijnlijk nog verergeren.
De klimaatverandering is dus een realiteit in de vlakte van de Moustiques, met negatieve gevolgen voor de landbouwproductie en de voedselvoorziening. Bovendien heeft de aantasting van het milieu in de stroomgebieden een negatief effect op de regulering van het bron- en rivierdebiet en op de aanvulling van het grondwaterpeil. Maar op voorwaarde dat het water beschikbaar blijft, denkt Honoré Misselet wel dat zijn 4 kinderen bij hem in de buurt van Moustiques kunnen blijven wonen en niet naar Port au Prince of zelfs Santo Domingo in de Dominicaanse Republiek zullen moeten migreren.
Tekst : Céline Jacmain / Join For Water
Met de steun van :
