Andes – Vrouwen ondervinden gebrek aan (drink)water op een andere manier dan mannen en ook de klimaatverandering heeft niet dezelfde impact. CUIDAR* – waar ProtosAndes lid van is – brengt een sterk genderperspectief in dat de ongelijkheden aankaart en gelijkheid bevordert in het stroomgebied van de Mayo Chinchipe.
Eerst een paar feiten:
- Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in middenveldorganisaties en bij het beheer van watervoorraden.
- In het grensgebied van Ecuador en Peru komt onrustwekkend veel structureel en huiselijk geweld voor.
- Vrouwen zijn bijzonder kwetsbaar als het over toegang tot (drink-)water en sanitaire voorzieningen gaat; armoede, gebrek aan infrastructuur en gebrekkige dienstverlening maken dit nog scherper.
Waarom nemen niet meer vrouwen deel in de structuren om water te beschermen? Zij zijn toch de eersten die ondervinden dat het water niet geschikt is om te drinken of te koken? Dit uitgangspunt is van fundamenteel belang in het programma van CUIDAR, waar ProtosAndes deel van uitmaakt.
Machtsverhoudingen vs kwetsbaarheid
Het antwoord op de vraag waarom niet meer vrouwen betrokken zijn bij de zorg om de watervoorraden, is te vinden op meerdere vlakken:
- de machtsverhoudingen bij de toegang tot en controle over waterbronnen,
- de onevenredige werkdruk, vrouwen doen meestal huishoudelijk en onbetaald werk,
- de kwetsbaarheid van vrouwen voor fysiek, psychologisch en seksueel geweld,
- het feit dat vrouwen minder vaak eigenaar zijn van een stuk grond.
Nochtans bezitten vrouwen ook essentiële kennis die van generatie op generatie is doorgegeven en het is belangrijk om dit te erkennen en deze kennis te verspreiden. Immers, hun betrokkenheid bij het waterbeheer heeft vele positieve effecten:
- het versterkt niet alleen de inspanningen voor natuurbehoud,
- maar ook de veerkracht van gemeenschappen,
- het verbetert de voorwaarden voor aanpassing aan klimaatverandering en
- het stimuleert sociale rechtvaardigheid, gelijke kansen en duurzame ontwikkeling in de regio.
We voerden een onderzoek rond gender uit in het stroomgebied, en op basis daarvan ontwierpen we een strategie voor positieve actie. Via de “Binational Water School” trainden we leiders, mannen en vrouwen, met de focus op de inclusie van vrouwen. Doel is om een gelijkwaardige deelname van vrouwen aan het waterbeheer te bevorderen en hun een stem te geven.
Cuidadoras
Met dat idee in het achterhoofd creëerden we ook een plek met als naam de “Vrouwelijke bewakers* van het stroomgebied Mayo Chinchipe”. Daar kunnen de specifieke problemen rond ‘vrouw zijn’ besproken worden en daar ontstaan oplossingen. Daarna worden de bevindingen meegenomen naar het beslissingsniveau. Zo zijn vrouwen actief betrokken.
Vanuit dit comité ontstaan ook groepen voor ondersteuning aan vrouwen die te maken hebben met geweld.
Klimaatverandering
Op de vergadering in december 2024 van deze “Vrouwelijke bewakers” bleek duidelijk hoezeer de klimaatverandering een andere impact heeft op vrouwen en hoe mijnbouw het milieu aantast. Toegang tot water en voedsel komt hierdoor voor vrouwen in het gedrang. Vrouwen uit het stroomgebied die voor hun rechten opkomen worden vervolgd voor hun activisme.
Vrouwen verzetten zich tegen mijnbouwactiviteiten, eisen de naleving van binationale overeenkomsten en proberen hun landbouwgrond te beschermen. Ze eisen ook dat ze actief mogen deelnemen aan de uitwerking van het integraal waterbeheer, om ervoor te zorgen dat rekening wordt gehouden met hun behoeften.
Ze eisen dat de stem van vrouwen wordt geïntegreerd in beleidsbeslissingen en dat er een effectief beleid is om gendergerelateerd geweld te voorkomen en een veilige en rechtvaardige omgeving te garanderen.
- * CUIDAR – is het samenwerkingsverband tussen onze diverse partners in Ecuador en Peru: Protos Andes, Naturaleza y Cultura Internacional, Gobierno Regional Cajamarca, Universidad Nacional de Loja, Universidad Nacional de Jaén, Trias, Bos+.
- ** Cuidador = bewaker, verzorger, opzichter… waar ook de naam van het samenwerkingsverband naar verwijst.
- Dit artikel verscheen in de nieuwsbrief van ‘CUIDAR Boletin’.
- Lees meer over de Binational Water School.
- Steun onze activiteiten in de Andes
Met de steun van
