DR Congo – Een bos is van onschatbare waarde voor de mens. Die moet als tegenprestatie dat bos goed beheren als hij er gebruik van wil maken. Samen met onze partners ondersteunen we in Tshopo drie gemeenschappen in gemeenschapsbosbouw.
Bossen zijn waardevolle ecosystemen die meerdere diensten leveren aan de mens. Ze zijn een bron van voedsel en grondstoffen, ze reguleren het klimaat en de waterkwaliteit en ze bezorgen de mens ontspanning en een gezonde leefomgeving. Duurzaam beheer van bossen is dan gewoon de plicht van elke gemeenschap, want de activiteiten van de mens bedreigen de bossen.
Duurzaam beheer kan op verschillende manieren gebeuren, gemeenschapsbosbouw is er een van. Gemeenschapsbosbouw gaat uit van de eenvoudige veronderstelling dat gemeenschappen voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van bossen en dus ook meer begaan zijn met een duurzaam beheer ervan. Zij kennen immers de waarde van bossen als geen ander.
De staat kent zijn beperkingen op het gebied van duurzaam bosbeheer, dus is het des te belangrijker om de verantwoordelijkheid aan plaatselijke gemeenschappen te geven. De DR Congo maakt hier sinds 2014 werk van en tot nu zijn al 114 gemeenschapsbossen toegewezen en diverse initiatieven opgestart. Gemeenschapsbosbouw wordt in de DR Congo gezien als een instrument voor ontwikkeling zowel als een middel voor duurzaam bosbeheer.
In de provincie Tshopo – waar Join For Water sinds 2022 actief is – hebben de drie gemeenschappen Barumbi-Tshopo, Bapondi en Bafwamogo al hun CFCL-titel. CFCL staat voor Concessions Forestières des Communautés Locales, het betekent dat een lokale gemeenschap een stuk bos in concessie krijgt. De gemeenschap beheert het bos waar ze afhankelijk van is voor haar levensbehoeften.
Join For Water ondersteunt samen met BOS+, Tropenbos International en Tropenbos RD Congo deze drie gemeenschappen bij de verdere uitwerking van hun concessie. Dit gebeurt met financiering door de Belgische overheid. Via hetzelfde programma ondersteunen Join For Water en partners ook drie andere gemeenschappen die een dergelijke concessie willen krijgen: Bafwabula, Bafwadodi, Bafwapada.
Een aangepast beheer
Om nieuwe landbouwgrond te creëren grijpt men nog altijd naar de slash and burn-techniek waarbij men bomen rooit, laat liggen en het stuk grond later in brand steekt. Dit is toegestaan binnen een CFCL, maar zo zal de ontbossing alleen maar verdergaan.
Een nieuwe benadering van bosbeheer vertrekt vanuit een ruimtelijke ordening die een gebied in zones indeelt. Zo zijn er zones waar de bossen vooral in stand worden gehouden; die bossen dienen dan om de watercyclus en het klimaat te reguleren (bossen slorpen CO2 op) en om de waterkwaliteit te verzekeren. Uit de zones bestemd voor plattelandsontwikkeling kunnen de inwoners producten zoals hout en voedsel halen.
Momenteel wordt alles in kaart gebracht: het gebruik van bos en zijn producten, een ‘inventaris’ van de bossen,… en de visie op het hele gebied. Met behulp daarvan kunnen de aangetaste zones worden geïdentificeerd en herstelactiviteiten afgesproken. Wordt vervolgd.
Partners: BOS+, Tropenbos en Tropenbos DRC