DR Congo – Het belang van het Congolese regenwoud kan niet overschat worden: mondiaal heeft het een impact in de watercyclus en voor de Congolese bevolking is het letterlijk van levensbelang. Onze partner Tropenbos RDC is dan ook pleitbezorger van een degelijk bosbeheer.
De directeur van Tropenbos RDC, Prof. Alphonse Maindo, gaf eind 2023 een presentatie in Brussel over het belang van gemeenschappelijk bosbeheer voor de bescherming en duurzame exploitatie van het tropisch regenwoud in Congo. Hij deed dat op uitnodiging van BOS+, SECORES en Join For Water tijdens een bijeenkomst die werd bijgewoond door medewerkers van de federale overheid (DGD), universiteiten en ngo’s.
Hij onderstreepte het belang van het regenwoud voor de Congolese bevolking maar ook voor de hele wereld. 80% van de lokale bevolking is direct afhankelijk van het regenwoud voor zijn overleven en welzijn, denk maar aan voedsel, water, medicijnen en bouwmaterialen. Vanwege zijn rol in de watercyclus heeft het Congolese regenwoud ook een mondiale impact.
Tegelijkertijd behoort Congo tot de armste landen van de wereld. Het woud en zijn natuurlijke hulpbronnen worden bedreigd door sterke bevolkingsgroei, ontbossing, mijnbouw e.d. Dit verzwakt de sociaalecologische veerkracht van de gemeenschappen en het hun omringende woud.
Veel stakeholders zijn zich bewust van de dwingende noodzaak om tropische regenwouden en hun zoetwatervoorraden te beschermen en in stand te houden. De Congolese overheid heeft een instrument ingesteld, dat gemeenschappen in staat stelt een bosconcessie te verwerven voor exploitatie onder voorwaarde dat deze ook beschermd wordt, de zogenaamde Concession Forestière de la Communauté Locale (CFCL).
Tropenbos, i.s.m. BOS+ en Join For Water voeren sinds 2022 een programma uit in Bafwasende in het stroombekken van de Tshopo-rivier, die van belang is als bron van energie en drinkwater voor de grootstad Kisangani. Drie bestaande CFCL worden ondersteund bij hun sociaaleconomische ontwikkeling en de bescherming van hun bos. Drie andere gemeenschappen krijgen ondersteuning bij het verkrijgen van een bosconcessie.
Betrokkenheid en synergie
In de complexe politieke en institutionele context van Congo heeft het programma al een paar waardevolle lessen opgeleverd:
- Het proces van gemeenschapsbosbeheer is een belangrijke, maar nog fragiele innovatie in de Congolese juridische en politieke architectuur. Bedreigingen van buitenaf kunnen de geleverde inspanningen ondermijnen. Om het succes van het proces te garanderen, moeten zowel de leden van de gemeenschappen die in dorpen in het woud wonen en om steun vragen, als hun elites die buiten het dorp wonen, opleiding krijgen en ondersteund worden om bestand te zijn tegen die bedreigingen.
- De betrokkenheid van traditionele autoriteiten en lokale overheden levert een aanzienlijke bijdrage aan het succes van het gemeenschapsbosbeheer.
- De samenwerking tussen de partners met ieder een eigen expertise is essentieel voor het slagen van het programma. Synergie met andere actoren die over aanvullende expertise beschikken, blijft nodig.