OEGANDA – VLAANDEREN – Wie het nieuws volgt, heeft het vast al gemerkt: de gevolgen van de klimaatverandering zijn in Vlaanderen, en bij uitbreiding Europa, heel vergelijkbaar met die in landen in ontwikkeling. De oprichting van een ‘zusterband’ tussen een stroomgebied in Vlaanderen en een in Oeganda is daarom niet zo’n gek idee.
In Oeganda voeren Join For Water en zijn lokale partners JESE en NRDI – met de steun van de provincie Vlaams-Brabant – activiteiten uit om toegang tot water te verbeteren, waterrijke natuur te herstellen, en de veerkracht van het landschap en zijn inwoners te versterken tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Net zoals er zusterbanden bestaan tussen steden, is er een ‘zusterband’ opgezet tussen het stroomgebied van de rivier Mpanga in Oeganda en het stroomgebied van de Getes in Vlaanderen. Binnen dit zusterinitiatief staat het uitwisselen van kennis en ervaringen rond rivier- en oeverbescherming centraal. Want ook al zijn de context en omgeving verschillend voor beide rivierbekkens, de regio’s kennen allebei de effecten van klimaatverandering zoals extreme regenval, overstromingen of zelfs droogte. Deze effecten hebben een impact op de waterlopen, de natuur, en de omwonenden.
Wat zegt de wet?
In Oeganda bestaat goede wetgeving over het beschermen van waardevolle ecosystemen. Zo is er een wet die voorschrijft dat een bufferzone van 100 meter moet worden gerespecteerd rond rivieren en wetlands, waar in principe geen (landbouw)activiteiten mogen plaatsvinden. De wetlands zelf zijn helemaal verboden terrein. Join For Water en zijn partners zetten sterk in op het beschermen van deze zones door te herbebossen of op zoek te gaan naar alternatieve inkomensbronnen. Maar we zien dat deze zones toch vaak worden ingenomen voor landbouwactiviteiten en dat handhaving beperkt blijft. Met het oog op meer duurzame oplossingen die ook rekening houden met de lokale context van bijvoorbeeld bevolkingsdruk, willen we dan ook meer expliciet inzetten op het creëren van win-winsituaties voor mens en natuur binnen deze zones.
Vanuit deze context werd binnen het ‘zusterbekkeninitiatief’ een onderzoekskader opgezet dat kijkt naar vijf domeinen: inventarisering, bescherming, duurzaam beheer, educatie en structuurherstel. Dit onderzoekskader werd gebruikt om beide regio’s te onderzoeken en op zoek te gaan naar uitdagingen of kansen, verschillen en gelijkenissen.
Erosie en waterkwaliteit: gelijke uitdagingen
Uit dit onderzoek kwam naar voren dat er verschillen zijn maar ook overeenkomsten. De schaal en context vertonen natuurlijk grote verschillen in de twee rivierbekkens. Een verschil in beschikbare data zorgt voor andere vertrekpunten bij het opstellen van beheerplannen. Ook de focus binnen beheerplannen of landgebruik en conflicterende belangen (vanuit praktijksituaties of een bestemd gebruik) is niet altijd dezelfde.
Maar er zijn ook gelijkenissen tussen de bekkens. De stroomgebieden van de Mpanga en de Getes kennen dezelfde belangrijke uitdagingen: erosie, slechte waterkwaliteit, en een toenemende druk door menselijke activiteiten op waterlopen. Daarnaast valt ook op dat beide regio’s een uitgebreide wetgeving kennen, zoals verplichte bufferzones langs waterlopen (gemiddeld 4 meter in Vlaanderen en 100 meter in Oeganda).
Daarom hechten Join For Water en zijn partners zoveel belang aan samenwerking met alle betrokken partijen om duurzame oplossingen te vinden.
Lees hier het rapport.
Het onderzoek werd uitgevoerd door Kobe Tilley (Vlaanderen, Universiteit Gent) en Samuel Franklin Tumuhairwe (Oeganda, Mountains of the Moon University) in opdracht van Join For Water en met de steun van de provincie Vlaams-Brabant.
