Na het natste jaar ooit (2024) hebben we opnieuw een record bereikt. Volgens het KMI waren de afgelopen twee maanden de droogste sinds het begin van de metingen 132 jaar geleden. Moeten we ons zorgen maken over ons drinkwater? Wat doet de overheid hieraan en wat kunnen we zelf doen?
Is ons drinkwater in gevaar?
De droogte laat zich op heel wat plaatsen voelen: regenwaterputten staan leeg, hier en daar geldt al een captatieverbod en er wordt gewaarschuwd voor brandgevaar in bossen en op heiden. Velden barsten open, planten verdrogen en boeren maken zich zorgen over hun oogst. Gelukkig hadden we een buffer door het vorige jaar, waarbij er een recordhoeveelheid neerslag viel en onze grondwaterstanden dus erg hoog stonden na de winter.
Onze Minister van Omgeving Jo Brouns stelt ons echter gerust: “Drinkwater is verzekerd tot september, ook als er geen druppel regen meer valt.” Maar wat als we volgend jaar opnieuw zo’n droog voorjaar krijgen, zonder de aangevulde grondwaterreserves? Moeten we dan vrezen voor watertekorten? Hydroloog Patrick Willems (KU Leuven) zegt in een recent artikel dat verscheen in HLN het volgende:
“Het kan zeker, maar de kans is gelukkig wel klein en het is heel lastig om schattingen te maken over het precieze tijdstip. Wel is het belangrijk om te erkennen dat de kansen dat er op een dag geen water meer uit de kraan komt door de klimaatverandering aan het toenemen zijn.”
Ook de Vlaming blijkt wakker te liggen van de droogte. Uit een online onderzoek dat Join For Water voerde in samenwerking met onderzoeksbureau iVOX van Wavemakers PR, blijkt dat 1 op de 3 Vlamingen bang is dat er op een dag geen water meer uit de kraan zal komen. Dit onderzoek bevroeg 1000 Vlamingen op basis van een representatieve steekproef van de gemiddelde Vlaming op basis van geslacht, leeftijd en opleidingsniveau.
Zal water betaalbaar blijven?
Langdurige droogte dreigt ook gevolgen te hebben voor onze waterfactuur. Doordat water schaarser wordt, zou ook de prijs kunnen stijgen. Door de uitrol van de digitale watermeter zou het mogelijk zijn om een variabel tarief te hanteren. Zo zou water duurder kunnen worden op dagen waarop er minder water ter beschikking is. Dit kan de burger aanzetten om spaarzamer om te gaan met water.
Al zijn er ook nadelen aan verboden: water wordt zo een luxeproduct waarbij rijkere huishoudens meer water ter beschikking kunnen hebben dan gezinnen met minder middelen. Minister Brouns geeft in een reactie aan niet te zullen experimenteren met dynamische watertarieven. De prijs van ons water zal dus ook in tijden van droogte gelijkaardig blijven.
Wachten op Blue Deal2.0
In 2020 lanceerde de vorige minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) de Blue Deal, een slim waterplan dat bestaat uit een reeks (proef)projecten dat Vlaanderen weerbaarder moet maken voor de impact van klimaatverandering op waterbeschikbaarheid.
Huidig Minister van omgeving Jo Brouns zou nog voor de zomer met een nieuwe Blue Deal komen. Al lijkt het budget dat hiervoor voorzien is (14 miljoen per jaar) slechts een fractie van de eerste Blue Deal (ongeveer 100 miljoen per jaar). De eerste resultaten leken veelbelovend, maar er is nog een lange weg te gaan. Lees in dit artikel meer over de Blue Deal en waar we nu staan.
Wat kan jij doen?
Om (de gevolgen van) droogte tegen te gaan moeten we allen beter leren omgaan met water. Benieuwd hoe jij je steentje kan bijdragen?
Maak je tuin ‘waterwijs’
Om de grondwaterpeilen hoog genoeg te houden is het belangrijk dat er meer water infiltreert. Hier kan jij in bijdragen door bv. je tuin te ontharden, een infiltratiegreppel aan te leggen, een wadi of een regenwaterput …
Marijke Huysmans, professor aan de VUB, stelt dat er tot 15 miljard liter water meer de bodem in zou sijpelen als elke Vlaming 10 vierkante meter zou ontharden. Investeren in tuinen is dus een echte win-win. De tuinen beslaan maar liefst 12,5% van de oppervlakte in Vlaanderen. Dat is meer dan de oppervlakte van onze natuurgebieden. Als onze tuinen meer als sponsen functioneren, vullen we onze watervoorraden aan.
Ontdek aan de hand van eenvoudige fiches op welke manier je dit in eigen tuin kan doen.
Beperk je waterverbruik op warme dagen
Op warme dagen gebruiken we veel meer water. Probeer je watergebruik op die dagen een beetje te reduceren door bv. je tuin eens niet te sproeien of je auto op die dagen niet te wassen.
Maak je gemeente waterwijs
Naast je tuin kan je ook heel je wijk of gemeente waterwijs maken. Ontdek hier hoe je als inwoner of ambtenaar je buren mee krijgt.